Asteartean, ekainak 19an, uda honetan CIC nanoGUNEn praktikak egingo dituzten ikasleei ongietorria eman diegu. Jose M. Pitarke, zentroko zuzendariak, nanoGUNEren ibildideari buruz emandako hitzaldian ikasleen proiektuak zuzenduko dituzten ikertzaileak ere egon ziren.

Ikasleak nanoGUNEko ikerketa talde desberdinetan arituko dira lanean, nanooptika, nanogailu eta nanomagnetismo taldeetan besteak beste. Bi hilabete hauetan proiektu bat egingo dute taldeko ikertzaile baten gidaritzapean.

Zenbaitek hilabete hasieran praktikak hasi zituzten eta taldeko lanean sartuta daude erabat. "Egia esan, bat-batean hasi ginen, lehen egunean bertan laborategira eraman ninduten", dio Amaia Ochandorena, UPV/EHUko Biokimika eta Biologia Molekularreko ikasleak.

Ikasle guztiek CIC nanoGUNE ezagutzen zuten aldez aurretik eta azpimarratu zuten "ikerketa-zentro garrantzitsu bat dela" eta "gai interesgarriekin lan egiten duela".

Ikasle hauentzat, eta gradu ikasleentzat oro har, nanoGUNEk zentroarekin harremana izateko aukera ematen die Gradu Amaierako Lana  edo Master Amaierako Lana eginez, azken honetarako urtero beka deialdi bat ere egiten duelarik.

Albert Fert, French physicist and winner of the Nobel Prize in Physics in 2007, is one of the discoverers of giant magnetoresistance, a physical effect that revolutionised hard disk technology, allowing a huge increase in its capacity. His research enabled the capacity and applications of the hard disk drive to be in

A pathway for magnetic-field-free, voltage-based switching of magnetism has been proposed using magnetoelectric materials that exhibit more than one of the primary ferroic properties in the same phase.

Egungo teknologia elektronikoaren ordez beste teknologia txikiago, arinago eta energetikoki eraginkorrago bat (hau da, gutxiago kontsumitzen duena) bilatzea erronka globala da; hain zuzen, azken alderdi hori da garrantzitsuena. Azken urteotan, Fèlix Casanova eta nanoGUNEn zuzentzen duen taldea, Intel multinazionalarekin batera, etorkizuneko ordenagailuen errendimendua eta energia-aurrezpena hobetzea helburu duen ikerketa-proiektu bat lantzen ari dira, MESO teknologia optimizatuta.

CIC nanoGUNEk Udako Praktika Programan parte hartzeko urteroko deialdia zabaldu berri du. Programa honen bitartez, nanoGUNEk aukera paregabea eskaintzen die unibertsitateko ikasleei puntako ikerketa-zentro bateko jarduera bertatik bertara ezagutzeko.

In graphene, spin currents can live much longer than they can in other materials, making the material an ideal platform for future spintronic devices. But there is a problem: To manipulate graphene’s spin currents, researchers need to apply a magnetic field to the material.

Elektronikan gaur egun erabiltzen den teknologiaren ordezkoa aurkitzea, txikiagoa, azkarragoa eta, garrantzitsuena, energia gutxiago kontsumitzen duena, erronka orokorra da. Azken urteotan, Fèlix Casanova eta nanoGUNEko taldea MESO logikan ari dira lanean, Intel multinazionalarekin lankidetzan. Teknologia berri horrek etorkizuneko behar konputazionalen memoria-, interkonexio- eta logika-eskakizunak kontuan hartzen ditu.

Nabarmentzekoa da, halaber, Europako FET-OPEN programa oso deialdi lehiakorra dela, aurkeztutako 902 proiektuetatik 58 bakarrik finantzatu baitira Europa osoan (% 6,6).

Hiru proiektuek 1,5 milioi eurotik gorako dirulaguntza jasoko dute: horietatik 747.000 euro Raúl Pérez-Jimenezek parte hartzen duen bioUPGRADE proiektuari dagozkio; 390.625 euro Luis Huesok laguntzen duen INTERFAST proiekturako dira; eta 375.000 euro, berriz, SINFONIA proiektuari, non Luis Huesok ere parte hartzen baitu.

NanoGUNEko ikertzaileek diotenez, “SINFONIA eta INTERFAST proiektuei esker, material organikoek elektronikarik lehiakorrenean dituzten propietateak aztertzen jarraitu ahal izango dugu, eta gure oinarrizko ikerketa-proposamenak merkataritza-gailuetara hurbiltzeko aukera izango dugu, enpresa liderren laguntzarekin”. Halaber, BioUPGRADE proiektuak “bioteknologia erabiltzeko aukera ematen du baliabide naturalak “high-tech” biomaterialen belaunaldi berri bihurtzeko.

SINFONIA

Luis Huesok koordinatzen duen SINFONIA (Selectively activated INFOrmation technology by hybrid Organic Interfaces) proiektuaren helburu nagusia da informazioa eskala nanometrikoan biltegiratu eta garraiatzeko teknologia bat garatzea, THz-en erregimen ultra-azkarrean lan eginez, egungo ohiko prozesadoreetatik haratago. SINFONIAk informazioaren teknologiaren ikuspegi guztiz berria proposatzen du.

BioUPGRADE

BioUPGRADE (Biocatalytic upgrading of natural biopolymers for reassembly as multipurpose materials) proiektuak, Raúl Pérez-Jiménezek koordinatuta, genomikaren, proteina-ingeniaritzaren eta materialen zientziaren aurrerapenak batzen ditu, naturako biopolimero nagusiak errendimendu handiko eta aplikazio anitzeko biomaterial bihurtzeko, energiaren zein medikuntzaren alorrean erabiltzeko.

INTERFAST

Luis Huesok koordinatzen duen INTERFAST (Gated INTERFACES FOR FAST information processing) proiektuak plataforma teknologiko berri bat garatuko du, pultsu elektrikoen bidez material baten erantzun magnetikoa kontrolatzeko, eta, hartara, informazioa modu ultratrinkoan biltegiratzeko modu berriak proposatzeko.

Europako Batzordeak SPEAR proiektua aukeratu du ITN programaren barruan finantzatzeko. Proiektuak 4 urteko iraupena izango du, eta 4 milioi euro inguru jasoko ditu. Batez ere, doktoratu aurreko 15 ikertzaile kontratatzeko eta horiei goi-mailako prestakuntza eskaintzeko erabiliko da diru hori. Fèlix Casanova, nanoGUNEko Nanogailuak taldeko Ikerbasque ikertzailea, da SPEAR proiektuaren burua.

Proiektuaren arduradunak nanoGUNEn adierazi duenez, “ikerketaren helburua da spin-orbita lotura sendoa duten material berriak bilatzea; material horiekin lotutako fenomeno berriak aztertzea; eta fenomeno horietan oinarritutako gailuak garatzea, hurrengo belaunaldiko konputaziorako memorietarako eta prozesadoreetarako”. “RAM memoria konbentzionalean ez bezala, hurrengo belaunaldian, hala nola MRAM memorian (Magnetic Random Access Memory), datuak ez dira karga elektriko edo korronte-fluxu gisa biltegiratzen, baizik eta biltegiratze magnetikoko elementuen bidez. Era berean, gaur egun siliziozko transistoreak dituzten mikroprozesadoreak ordezkatzeko zenbait teknologia ditugu, hala nola spin-logika edo MESO logika, ikaskuntza automatikoa edo konputazio neuromorfikoa, material berri horiez baliatuko liratekeenak”, erantsi du Fèlix Casanovak.

Elektronikan gaur egun erabiltzen den CMOS teknologiaren ordezkoa aurkitzea, txikiagoa, azkarragoa eta, garrantzitsuena, energia gutxiago kontsumitzen duena, erronka orokorra da. Orain dela gutxi, Intelek "MESO" logika deritzona proposatu zuen. Teknologia berri horrek etorkizuneko behar konputazionalen memoria-, interkonexio- eta logika-eskakizunak kontuan hartzen ditu. Horri esker, Mooreren legea CMOS baino haratago mantendu daiteke, eta, aldi berean, energia kontsumitzeari dagokionez eraginkorragoa izan daiteke.

Teknologia disruptibo horren bideragarritasuna frogatzeko, Intelek eta nanoGUNEk indarrak batu dituzte azken urte eta erdian. "MESOren logikaren elementu nagusiak bi zati aktibo ditu. Zati batek memoriaren informazioa "irakurtzen" du (bit magnetikoa), eta horretarako "spin Hall efektua" izeneko efektua erabiltzen du. Besteak, zenbait materialen efektu magnetoelektrikoa erabiliz, bit magnetikoa "idazten" du”, azaldu du Fèlix Casanova Ikerbasque ikertzaileak eta nanoGUNEko "MESO" proiektuaren buruak. Intel enpresako kideen ikerketa-taldeak proposatu du teknologia hori; nanoGUNEko nanogailuen taldea, berriz, mundu osoan ezaguna da "spin Hall" efektuan. "Inteleko ikerketa-taldearen kalkuluen arabera, bi zatiek tentsio berarekin funtzionatzea behar dugu, zirkuituak funtziona dezan: 0,1 volt. Arazorik handiena da spin Hall efektua erabiltzen zuten aurreko gailuek 10 nanoVolt baino ezin zituztela eman, hau da, 10 milioi aldiz gutxiago. Erronka nagusia, beraz, "irakurketa" atalaren irteera-tentsio hori handitzea da”, gehitu du Casanovak.

Orain, lan honen lehen emaitzak Nature Electronics aldizkarian argitaratu dituzte. NanoGUNEko eta Intel-eko ikerketa-taldea tentsioa 10.000 aldiz handitzeko gai izan da, diseinu hobea erabiliz, baina horretarako material estandarra erabiliz, platinoa. Oraindik ez dute azken balioa lortu teknologia horrek funtziona dezan, baina hori lortzeko hainbat aukera dituzte. Lehenik eta behin, diseinatu duten gailuak ematen duen seinalea neurriak murriztean eskalatzen da, eta hori ezinbesteko baldintza da edozein teknologia merkatuan sartzeko (bestela, ezinezkoa litzateke miniaturizazioa). Bigarrenik, gailuko materialen funtzio zehatza identifikatzen dute, eta ikusi dute zenbait materialek (berriki aurkitu diren isolatzaile topologikoek, esaterako) 0,1 volteko helbururako 1.000 aldiz hobetu beharreko diferentzia gainditzeko beharrezko propietateak dituztela. Emaitza horiek, beraz, MESO teknologia beste urrats bat hurbiltzen dute errealitatera.

Programa horri esker, Fisikako, Kimikako, Biologiako eta Ingeniaritzako 3. eta 4. mailako unibertsitateko hamar ikasleri hilabete eta erdiko edo bi hilabeteko praktikaldia egiteko aukera emango die nanozientzian espezializatutako euskal zentroak. Unibertsitateko ikasleak nanoGUNEko ikertzaileekin batera arituko dira ikerketa-proiektuetan, hala nola elektroi/spin fenomenoak eta magnetismoa, nanoeskalako optika, nanoeskalako materialak eta nanobioingeniaritza arloetan.

Interesdunek otsailaren 16a baino lehen nanoGUNEren webgunean egin beharko dute Udako Praktika Programan parte hartzeko eskaera. NanoGUNEren webgunean (www.nanogune.eu) aurkitu dezakete ikasleek deialdiari buruzko informazio xehea.

Tesi honetan Hall spin efektua aztertzen da. Efektu hori spin-orbita akoplamendua duten metaletan gertatzen da, eta karga-korronteak spin-korronte bihurtzen ditu, eta alderantziz. Bihurketa horiek interes teknologiko handikoak dira, memoria magnetikoak idazteko prozesuan (MRAM memoriak, esaterako) edo irakurketan (spinean oinarritutako zirkuitu logikoetan bezala, Intelen proposamen berri bat) erabiltzeko ahalmena baitute. Zenbait metaletan, hala nola platinoan (Pt) edo tantalioan (Ta), efektu hori eragiten duten mekanismoak azaldu dira ikerketan, eta, horri esker, konbertsio horren eraginkortasuna nola handitu egiaztatu ahal izan dute. Platinoa (Pt) grafenoarekin ere konbinatu dute, spin-korronteak karga-korronte eraginkor bihurtzen dituen gailua lortzeko.

Hall spin efektua Hall anomalo efektuarekin lotuta dago; efektu hori XIX. mendetik ezagutzen da, baina duela gutxi arte ez da askorik ikertu. Tesiaren bigarren zatian agerian geratu da material ferromagnetikoetan uste baino konplexuagoa dela erlazio hori.

Edurne Sagasta

Edurne Sagastak Fisika ikasi zuen UPV/EHUn, eta Nanozientzia eta Material Aurreratuak masterra egin ondoren unibertsitatean, doktore-tesia hasi zuen nanoGUNEn. “Unibertsitatean fisika ikasi ondoren, praktikoagoa izango zen zerbait egin nahi nuen. Aldi berean, jende gehiago duen proiekturen batean murgiltzea nahi nuen, munduko hainbat laborategi bisitatzeko aukera ere ez nuen baztertzen; laburbilduz, ikerketa-proiektu bati ekiteko gogo nuen” adierazi du ikertzaileak. “Doktore-tesia amaitu ondoren, industriaren mundura jauzi egitea erabaki nuen, eta gaur egun Mondragon Assembly enpresan ari naiz lanean”, dio.

nanoGUNEko ikertzaileek, ICFO eta Graphenearekin elkarlanean, plataforma teknologiko bat proposatu dute antena metalikoetan oinarrituta. Antena horiek aukera ematen dute grafenoan —atomo bakarreko lodiera duen materialean— argia harrapatu eta kontrolatzeko. Esperimentuek erakutsi dute grafenoak gidatutako argia, hari oso-oso lotua, zuzendu eta kurbatu daitekeela, optika konbentzionalaren oinarrizko printzipioei jarraituz. Lan honek, zeina Science zientziaaldizkari entzutetsuan argitaratu baitzuten atzo, aukera berriak ematen ditu gailu eta zirkuitu fotoniko txikiagoak eta azkarragoak egiteko.

Zirkuitu eta gailu optikoek askoz azkarrago prozesatu ahal izango lituzkete seinaleak, bai eta konputazioa egin ere. "Dena den, argia oso azkarra den arren, toki gehiegi behar du", azaldu du nanoGUNE eta UPV/EHUko Ikerbasque ikertzaile Rainer Hillenbrandek. Izan ere, argiak, hedatzeko, gutxienez bere uhin-luzerako espazioaren erdia behar du, eta espazio hori askoz handiagoa da gure ordenagailuen azken belaunaldiko oinarrizko osagai elektronikoak baino. Horrexegatik sortu zen argia konprimitzeko eta haren hedapena material jakin baten bidez nanoeskalan kontrolatzeko erronka. Eta grafenoa izan daiteke irtenbidea. Material harrigarria da: karbono-atomoen geruza bakar bat du, eta aparteko propietateak. Grafeno-geruza batek harrapatutako argiaren uhin-luzera nabarmen txikitu daiteke, 10-100 aldiz, espazio librean hedatzen den argiarekin alderatuta. Hori dela eta, grafeno-geruzan zehar hedatzen den argi horrek —grafeno-plasmoi deituak— askoz toki gutxiago behar du.

Hala ere, argia modu eraginkor batean grafeno-plasmoi bihurtzea eta gailu konpaktu batekin maneiatzea erronka garrantzitsua da. Orain, NanoGUNEko, ICFOko eta Grapheneako ikertzaile batzuek — EBko Grafene Flagship-eko kide direnak— frogatu dute irrati-uhinetarako erabiltzen den antena-kontzeptua irtenbide egokia izan daitekeela. Ikertzaileek erakutsi dute grafenoan jarritako tamaina nanometrikoko metal-barra batek (zeinak argiaren antena moduan jokatzen duen) argi infragorria har dezakeela, eta grafeno-plasmoi bihurtu, irrati-antena batek, kable metaliko batean, irrati-uhinak uhin elektromagnetiko bihurtzen dituen bezala.

"Plataforma teknologiko moldakor bat aurkeztu dugu, antena optiko erresonatzaileetan oinarritua, grafenoplasmoien hedapena abiarazteko eta kontrolatzeko. Aurkikuntza hori pauso garrantzitsua da grafeno-plasmoien zirkuituak egiteko", azaldu du ikertzaile-taldeko gidari Rainer Hillenbrandek. Pablo Alonso-Gonzálezek, nanoGUNEn esperimentuak egin zituenak, antenak eskaintzen dituen abantaila batzuk nabarmendu ditu: "Grafeno-plasmoien kitzikapena optiko hutsa da, gailua konpaktua da eta plasmoien fasea eta uhin-frontea zuzenean kontrolatu daitezke, antenen geometria egokituta. Hori oinarrizkoa da argia fokatzean eta zuzentzean oinarritutako aplikazioak garatzeko.

Ikerketa-taldeak azterketa teorikoak ere egin zituen. Honela azaldu du nanoGUNEko Ikerbasque Research Fellow Alexey Nikitinek, zeina kalkuluen egilea baita: "Teoriaren arabera, gure gailuaren eragiketa oso eraginkorra da, eta etorkizuneko aplikazio teknologiko guztiak grafenoaren kalitate- eta fabrikazio-mugen araberakoak izango dira".  

Nikitinen kalkuluetan oinarrituta, nanoGUNEko Nanogailuen Taldeak —zeina Luis Hueso eta Félix Casanova Ikerbasque ikertzaileek zuzentzen baitute— urrezko nanoantenak fabrikatu zituen, Grapheneako grafenotik abiatuta. Ondoren, Nanooptika Taldeak NEASPEC eremu hurbileko mikroskopioa erabili zuen, ikusteko nola jartzen diren martxan grafeno-plasmoiak eta nola hedatzen diren grafeno-geruzan zehar. Irudietan, ikertzaileek ikusi zuten, hain zuzen, grafenoaren gaineko uhinak antenatik urrun hedatzen direla, uretara harri bat botatzean olatuak hedatzen diren bezalaxe.

Atomo bakarreko lodierako karbono-geruzan zeharreko argi-hedapenak optika konbentzionalaren legeei jarraitzen  ote dien edo ez jakiteko, argia fokatzeko eta errefraktatzeko hainbat esperimentu diseinatu zituzten. Fokatzeesperimenturako, antena kurbatu zuten. Esperimentuetan lortutako irudiek frogatu zuten grafeno-plasmoiak antenatik distantzia jakin batera kontzentratu zirela, argi-sorta bat lente edo ispilu konkabo batekin ardazten denean bezala.

Urrezko antena ñimiño batek abiarazitako grafeno-plasmoien errefrakzioaren adierazpen grafikoa, atomo bakarreko lodiera duen prisma batetik igarotzean (nanoGUNE).

Ikertzaile-taldeak ikusi zuen, bestalde, grafeno-plasmoiak errefraktatu egiten direla (norabidez aldatzen direla) prisma-forma duen grafenogeruza bikoitz batetik pasatzen direnean, argi-sorta bat beirazko prisma batetik pasatzen denean tolesten den bezala. "Desberdintasun nagusia da grafeno-prisma bi atomoko lodierakoa bakarrik dela. Ezagutzen den prisma optiko errefraktario meheena da", adierazi du Rainer Hillenbrandek. Bitxia da, baina grafeno-plasmoiek norabidea aldatzen dute eroankortasuna handiagoa delako bi atomoko lodierako prisman hura inguratzen duen atomo bakarreko lodierako geruzan baino. Etorkizunean, grafenoaren eroankortasun-aldaketa horiek baliabide elektroniko sinpleen bidez finkatu ahal izango dira,eta horrek aukera emango du errefrakzioa modu oso eraginkorrean kontrolatzeko, besteak beste argia bideratzeko aplikazioetarako.

Laburbilduz, esperimentuek erakusten dute optika konbentzionalaren oinarrizko printzipioak, eta garrantzitsuenak, grafeno-plasmoiei ere aplikatzen zaizkiela —alegia,karbono-atomo geruza bakar batean hedatzen den argi oso-oso konprimituari—. Ondorio horietan oinarrituta, zirkuitu eta gailu optiko guztiz miniaturizatuak egin litezke etorkizunean, hautemate- eta konputazio-aplikazioetan erabiltzekoak.

Artikulu originala

P. Alonso-González1, A.Y. Nikitin1,5, F. Golmar1,2, A. Centeno3, A. Pesquera3, S. Vélez1, J. Chen1, G. Navickaite4, F. Koppens4<, A. Zurutuza3, F. Casanova 1,5, L.E. Hueso 1,5 and R. Hillenbrand 1,5. “Controlling grapheme plasmons with resonant metal antennas and spatial conductivity patterns” Science (2014), DOI: 10.1126/science.1253202

• CIC nanoGUNE, 20018 Donostia-San Sebastián, Spain.
• I.N.T.I-CONICET and ECyT-UNSAM, San Martín, Bs. As., Argentina.
• Graphenea SA, 20018 Donostia-San Sebastián, Spain.
• ICFO-Institut de Ciéncies Fotoniques, Mediterranean Technology Park, 08860 Casteldefells, Barcelona, Spain.
• IKERBASQUE, Basque Foundation for Science, 48011 Bilbao, Spain.

Iturri puntual batetik hedatzen diren uhin optikoek uhin-fronte zirkularrak izan ohi dituzte. “Ur-gainazal batera harri bat jaurtitzen denean sortzen diren uhinak bezala”, adierazi du Peining Li ikertzaileak (doktoretza osteko nanoGUNEko ikertzailea eta artikuluaren egile nagusia). Hedapen zirkular horren arrazoia da argia hedatzen den ingurunea homogeneoa eta isotropikoa izan ohi dela, alegia, uniformea dela norabide guztietan.

Zientzialariek teorikoki iragarria zeukaten espezifikoki egituratutako gainazalek argia “hankaz gora” jar dezaketela argia haietan zehar hedatzen denean. “Gainazal horiei metagainazal hiperboliko esaten zaie, eta iturri puntual batetik igorritako uhinak norabide jakin batzuetan eta uhin-fronte irekiekin (ahurrak) hedatzen dira gainazal horietan zehar”, azaldu du Javier Alfaro ikertzaileak (nanoGUNEko doktoretza-ikaslea eta artikuluaren egilekideetako bat). Norabide jakin batzuetan bakarrik hedatzen direnez eta, gainera, argiak espazio zabalean edo uhin-gidari estandarretan izan ohi dituen uhin-luzerak baino askoz uhin-luzera txikiagoekin hedatzen direnez, seinaleak hautemateko eta prozesatzeko gailu optikoak miniaturizatzen lagundu lezakete.

Orain, argi infragorrirako metagainazal bat garatu dute ikertzaileek. Boro nitruroan oinarrituta dago; grafenoaren antzeko 2Dko materiala da, eta argi infragorria luzera-eskala arras txikietan manipulatzeko gaitasunagatik hautatu dute. Halaber, sentsore kimiko miniaturizatuak garatzeko edo gailu optoelektronikoetan beroa nanoeskalan kudeatzeko erabili ahal izango litzateke. Bestalde, uhin-fronte ahurrak zuzenean ikustea lortu dute, mikroskopio optiko berezi bat erabiliz, eta orain arte oso zaila izan da horiek ikusi ahal izatea.

Metagainazal hiperbolikoak fabrikatzea zaila da oso, eskala nanometrikoko egitura oso zehatza behar baitute. Irene Dolado nanoGUNEko doktoretza-ikasleak eta Saül Velez nanoGUNEko doktoretza osteko ikertzaile ohiak (orain ETH Zürich-en dago) erronka hori gainditu dute, elektroi-sorta bidezko litografiaren eta Kansas Estatuko Unibertsitateak helarazitako kalitate handiko boro nitrurozko xafla txikien grabatuaren bidez. “Hainbat optimizazio egin ondoren, behar genuen doitasuna lortu dugu, eta 25 nm-rainoko tamaina-tarteko sareta-egiturak lortu ditugu”, azaldu du Doladok. “Fabrikazio-metodo horiek berak beste material batzuetan ere erabil daitezke, eta horrek bidea zabal dezake propietate optiko pertsonalizatuko metagainazal egituratu artifizialak egiteko”, erantsi du Saül Vélezek.

Teoriatik errealitatera 

Uhinak metagainazalean nola hedatzen diren ikusteko, ikertzaileek abangoardiako nanoirudi infragorriko teknika bat erabili dute, nanoGUNEko Nanooptikako taldeak berak garatu duena. Lehenengo, urrezko nanoantena infragorri bat ezarri zuten metagainazalaren gainean. “Nanoantenak uretara jaurtitako harri baten funtzioa egiten du horrela”, dio Peining Lik. Nanoantenak argi infragorri intzidentea kontzentratzen du foku txiki batean, eta metagainazalaren gainean hedatzen diren uhinak jaurtitzen ditu horrek. Eremu hurbileko ekorketa-mikroskopio optiko baten laguntzarekin (s-SNOM), ikertzaileek uhinen irudiak atera zituzten. “Zoragarria izan zen irudiak ikustea. Izan ere, urrezko nanoantenatik hedatzen ziren uhin-fronteen kurbadura ahurra bistaratu zuten, teoriak iragarri bezalaxe”, dio Rainer Hillenbrand nanoGUNEko Ikerbasque ikertzaile eta ikerketaren zuzendariak.

Ikerketaren emaitzek etorkizun oparoa dute, eta bide berriak ireki dizkiete material bidimentsionaleko nanoegiturei, metagainazal hiperbolikoz osatutako gailuetarako eta zirkuituetarako plataforma berritzaile gisa erabiltzeko. Are gehiago, emaitzek frogatu dute nola eremu hurbileko mikroskopia erabilgarria den material anisotropikoetako fenomeno optikoak agerian uzteko eta metagainazalak diseinatzeko printzipio berriak egiaztatzeko.

Ikerketaren finantziazioa nagusiki Europar Batasunaren Marie Sklodowsca-Curie Actions banakako diru-laguntzetatik eta Eusko Jaurlaritzaren eta Espainiako Gobernuaren doktoretza aurreko ikerketarako beka-programetatik dator, bai eta Estatu Batuetako Nacional Science Foundation-etik ere, eta Graphene Flagship europar ekimenaren barneko nanoGUNEko proiektuekin bat gauzatu da.

Europar Batasunaren Trebakuntza Sareetan, munduko hainbat herrialdetako unibertsitateek, ikerketa-zentroek eta enpresek hartzen dute parte, ikertzaile-belaunaldi berri bat trebatzeko xedearekin. Bikaintasun zientifikoa eta enpresa-berrikuntza bultzatzeko balioko du diru-laguntza horrek, baita ikertzaileen karrera-aukerak sustatzeko ere, haien ekintzailetasuna, sormena eta berritzeko gaitasuna garatuko baitira.

Doktore-titulua ez daukaten eta ikerketako lehen 4 urteak eginak dituzten gazte ikertzaileak trebatzeko dira sare horiek (Early Stage Researcher, ESR ikertzaile esaten zaie gazte horiei). 2018an, lau ESR ikertzaile hasiko dira nanoGUNEn, QuESTech eta HYCOAT proiektuetan, nanoGUNEko Nanogailuak eta Nanomaterialak taldeetan, hurrenez hurren. Lau beka horietako bat eskatzeko aukera zabalik dago zentroaren webgunean: www.nanogune.eu. Elektronika kuantikoaren eta estaldura hibridoen arloetan trebatzeko aukera izango dute gazte ikertzaile horiek.

QuESTech

NanoGUNEko Nanogailuak taldeak “Quantum Electronics Science and Technology training” (QuESTech) proiektuan hartuko du parte, zeinetan Europako aditu-sare bat sortuko baita, elektronika kuantikoaren arloan gazte ikertzaileei abangoardiako trebakuntza eskaintzeko. Proiektu honen helburu nagusia da gailu elektroniko kuantikoak eraikitzea, aztertzea eta sailkatzea. QuESTech proiektuan, 15 ikertzaile trebatuko dira espintronikan, elektronika bakunean, puntu kuantikoetan eta termodinamika kuantikoan. Ikertzaile bakoitzaren ikerketa-proiektuetan, honako garapen teknologiko hauek izango dira kontuan: nanomaterialen hazkuntza, nanoegituraketa, eremu hurbileko mikroskopia, muturreko kondizioen mendeko garraio-neurketa eta kalkulu teorikoak. Dagoeneko, QuESTech proiektuaren emaitza batzuek interes komertziala sortu dute, garabidean dagoen elektronika kuantikoaren industrian.

HYCOAT

Eskala molekularrean diseinatutako material hibridoz osatutako film meheekin aurrerapenak egiteko aukera dago, zenbait arlo garrantzitsutan: ontziratzea eta kapsulatzea, elektronika, bateriak eta aplikazio biomedikoak. Molekula Geruzen Jalkitzea (MLD, Molecular Layer Deposition) da film hibrido ultramehe eta uniformeak hazteko jalkitze-teknika ideala, zeinak zehazki eta era malguan kontrolatzen baititu filmaren lodiera eta konposizio kimikoa eskala molekularrean. NanoGUNEko Nanomaterialak taldeak hartzen du parte HYCOAT Europako Trebakuntza Sarean; sarearen helburua da arlo horietan ondo trebatutako gazte ikertzaile multzo bat osatzea, MLD teknologiaren alderdi guztietan ezagutza sakona izatea, eta estaldura hibridoek izan dezaketen aplikazioari buruzko ikuspegi zabala.

Jose María Pitarke nanoGUNEko zuzendariak dionez, “halako proiektuek izen ona ematen dute nazioartean; ona da, beraz, bai doktoratu aurreko ikertzailearentzat (zeina talde bikain batean trebatuko baita), bai harrerako erakundearentzat (zeinak nazioarteko ikertzaileak hartzen baititu, Europako doktoretza-programa lehiakorrenetako batekin)”. “Gainera —dio Pitarkek—, halako proiektuetan parte hartzeak ateak zabaltzen dizkie etorkizuneko beste proiektu batzuei. Garrantzi handia ematen diote horri Europako Batzordeak eta ikuskatzaileek, finantziazioa emateko garaian”. Azkenik, “aukera ematen du harreman-sare berriak sortzeko, eta onuragarri dira gazte ikertzaileentzat, partzuergoko erakundeekiko lotura handiak sortzen baitira, harremanak aurrera egin baitezake eta onurak ekar baititzake baita programa amaitutakoan ere”, erantsi du.

NanoGUNEko ikertzaileak azaldu duenez, “gailua zelula fotovoltaiko sinple bat da, material organiko batez —C60 fullerenoa— eta kobaltozko eta nikelezko elektrodo magnetikoz osatua”. C60 fullerenoa 60 karbono-atomoz osatutako molekula bat da, baloi-itxurakoa, eta Buckyball ere esaten zaio. Bestalde, elektrodo magnetikoek espin izeneko propietate gehigarria duen korrontea sortzen dute. Bien arteko konbinazioa ez da ustekabekoa; izan ere, jakina da spinaren orientazioa kontrolatzeko aukera eman lezakeen material fotovoltaikoa dela fullerenoa. Propietate hori erabiliz eta kontrolatuz eguzki-zelularen eraginkortasuna handitu daiteke, korronte handiagoa sortzeko gai baita horrela. Huesok azaldu duenez, “ohiko eguzki-zelulek ‘desordenatuta’ dauzkate spinak, eta guk, magnetismoari esker, spinak ‘ordenatzea’ lortu dugu; hala, korronte handiagoa bil daiteke”. Ikertzaileek egiaztatu dute mota horretako elektrodoak erabiltzeak % 14 handitzen duela gailuaren eraginkortasun fotovoltaikoa.

Baina gailuak badu beste abantaila gehigarri bat, agerian utzi baitu gai dela korronte alternoa sortzeko zuzenean, eta hori askoz ere erabilgarriagoa da ohiko eguzki-zelulek sortzen duten korronte zuzena baino, ez baita transformadorerik erabili behar. “Korronte-inbertsioa gailuan bertan gertatzen da, interakzioan jartzen baitira argiak sortutako elektroiak eta spinak ‘ordenatuta’ dauzkaten kontaktu magnetikoak”, azaldu du Huesok.

Elektrodo magnetikoak erabiltzeak zelula fotovoltaikoen eraginkortasuna handitzen duela frogatu badute ere, ikertzaileek adierazi dute asko falta zaiela oraindik zelula fotovoltaiko optimoa lortzeko. Helburu horrekin ari dira lanean, fullerenoa baino eraginkorragoak diren beste material organiko batzuekin antzeko gailuak sortzeko. Ikertzaileak adierazi duenez, “etorkizunean aukera izango dugu eguzki-modulu gisa jokatuko duen eta zuzenean korronte alternoa sortuko duen gailu komertzial bat ekoizteko”.

Eusko Jaurlaritzak, Espainiako Ekonomia eta Lehiakortasun Ministerioak eta Europar Batasunak, European Research Council-en bidez, diruz lagundutako ikerketa baten emaitza da lan hau.

Proiektu honen abiapuntua SPINTROS izeneko beste proiektu bat da. SPINTROS proiektuari 1,3 milioi euroko laguntza eman zion ERCk, Starting Grant programaren bidez, eta, haren bidez, erdieroale organikoetan oinarritutako gailu elektroniko berriak diseinatu eta garatzeko material eta funtzio berriak ikertu zituzten.

Orain, taldearen helburua da aplikazio elektronikoetarako molekula organikoen potentzialtasuna neurtzeko prototipo bat garatzea eta merkaturatzea: FAST and accurate Testing of Organic Material – FAST TestOM. “Ekipo txiki bat egin nahi dugu, zeinaren bidez OLED pantailen ekoizleek, adibidez, aukera izango baitute molekula organiko desberdinek argia emititzean zer portaera duten erraz, azkar eta merke neurtzeko”, azaldu du Luis Hueso Nanogailuak taldeko buruak.

Telefono mugikor askoren pantailak OLED motakoak dira (organic light-emitting diode edo argi-emisioko diodo organikoa). Geruza elektrolumineszente batean oinarritutako egitura batez osatzen dira pantailok, alegia, potentzial-diferentzia bati erantzunez argia sortzen eta emititzen duten osagai organikoz osatutako film batez. Ikertzailearen arabera, “prototipo honi esker errazago eta merkeago jakin ahal izango genuke zer molekula organikok edo polimerok emitituko duen argi gehiago, xahutuko duen energia gutxiago, iraungo duen luzaroago, eta abar, eta horrek onura handia eragingo du gailu komertzialak ekoizteko katean”.

NanoGUNEk Udako Praktika Programan parte hartzeko urteroko deialdia zabaldu berri du.

Aurten, 13 proiektu eskaintzen ditugu 3. eta 4. mailako Fisikako, Kimikako, Biologiako, Ingeniaritzako eta Matematiketako unibertsitateko ikasleei. Programa honen bidez, udan hilabete eta erdiz edo bi hilabetez, puntako ikerketa zentro bateko jarduera bertatik bertara ezagutzeko aukera ematen zaie. Izan ere, unibertsitateko ikasleak nanoGUNEko ikertzaileekin batera aritzen dira ikerketa-proiektuetan, hala nola nanomagnetismoaren, automihiztaduraren, nanobiomekanikaren, nanogailuen, nanomaterialen, nanoirudiaren edo nanoingeniaritzaren arloetan, besteak beste.

Proiektuei, ordutegiei, ordainsariari eta abar-i buruzko informazioa ondorengo helbidean aurkitu daiteke: https://www.nanogune.eu/eus/udako-praktikaldiak

Hautaketa prozesuan parte hartzeko interesa dutenek mezu elektroniko bat bidali behar dute, otsailaren 5erako, webgunean agertzen den helbidera, beren espediente akademikoarekin eta curriculum vitaearekin. Hautatzen diren ikasleei otsailaren 17 edo 24ean egingo zaie elkarrizketa.

Terahertzen (THz) maiztasun-tarteko erradiazioak interes zientifiko handia erakartzen du, potentzial handia baitu hurrengo belaunaldiko hari gabeko komunikazioetarako edo irudi ez suntsitzaileak lortzeko. Aitzitik, terahertzen erradiazioa sortzeak, detektatzeak eta kontrolatzeak erronka teknologiko handiak ditu aurretik. Erradiazio horrek uhin-luzera luze samarrak (30 eta 300 μm artekoak) dituenez, bereziki, irtenbide alternatiboak beharrezkoak dira gailuak nanoeskalan sartu ahal izateko.

Azkeneko urteetan, oso etorkizun oparoko plataforma bihurtu dira grafenozko plasmoiak terahertzen erradiazioa konprimatzeko. Grafenoan argiaren eta elektroien oszilazio kolektiboen artean gertatzen den elkarrekintza du oinarri, eta plasmoi deritzen uhin elektromagnetikoak sortzen ditu horren ondorioz. Grafenozko plasmoiak uhin-luzera izugarri motzarekin hedatzen dira eta gai dira eremu elektrikoak uhin-luzerakoak baino dimentsio txikiagoetan kontzentratzeko; aldi berean, gainera, elektrikoki kontrola daitezke haien propietateak.

Orain, CIC nanoGUNEko ikertzaileek (Donostia, Espainia), ICFO (Bartzelona, Espainia), IIT (Genova, Italia), Columbia University (Nueva York, AEB), Radboud University (Nijmegen, Herbeherak), NIM (Tsukuba, Japonia) erakundeekin eta Neaspec (Martinsried, Alemania) enpresarekin elkarlanean, lehen aldiz behatu dituzte plasmoiak terahertzen maiztasunetan, oso konprimatuta eta grafenoa oinarri duen fotodetektagailu batean sartuta. Plasmoiak behatzeko, detektagailuko fotokorrontearen erregistroaren mapa egin zuten gainazala metalezko punta zorrotz batekin miatuz. Puntaren funtzioa izan zen THz-tarteko argi intzidentea fokuratzea 50 nm inguruko tamainara besterik ez, bere uhin-luzera baino 2.000 aldiz txikiagora, gutxi gorabehera. Irudigintza-teknika berri horrek, fotokorrontearen terahertzeko nanoskopia deritzona, ate berriak ireki ditu gailuen propietate optoelektronikoak karakterizatzeko terahertzen espektro-tartean.

Grafenozko detektagailuaren fotokorrontearen irudiak erregistratu zituen taldeak, 100 μm inguruko uhin-luzerako THz-erradiazioarekin argitzen ari zirela. Fotokorrontearen irudiek erakutsi zituzten oszilazioek agerian utzi zuten terahertz-plasmoiak uhin-luzera 50 aldiz motzagoan hedatzen zirela.

“""Hasieran asko harritu gintuen plasmoien uhin-luzera hain motza izateak, terahertzen maiztasunetan grafenozko plasmoiak askoz konprimatze-maila txikiagoa izaten baitute normalean", dio garai batean CIC nanoGUNEko ikertzaile izan zen Pablo Alonso González-ek, orain Oviedoko Unibertsitatean dagoenak eta lanaren lehenengo egileak. "Azterketa teorikoen bidez lortu genuen buruhaustea ebaztea, plasmoiak grafenoaren azpian dagoen metalari akoplatzen zaizkiola frogatu baitzuten azterketa teoriko horiek", esanez jarraitu du. "Akoplamendu horri esker, plasmoiak gehiago konprimatu daitezke eta eremua izugarri konfinatu, eta horrek aukera eman lezake detektagailu sentikor eta trinkoagoak sortzeko", gaineratu du Rainer Hillenbrand, Ikerbasque Research Professor eta CIC nanoGUNEko Nanooptika Taldeko buruak eta ikerketaren zuzendariak. Plasmoiek, halaber, hedapen lineala dute, hau da, beren energia beren momentuarekiko proportzionala da, eta hori mesedegarria izan liteke informazioaren eta komunikazioaren teknologietarako. Plasmoiek terahertzen maiztasunetan duten bizialdia ere aztertu zuen taldeak, eta frogatu zuten terahertzen plasmoien energia-galera grafenoaren ezpurutasunen menpekoa dela.

Terahertzen fotokorronte-nanoskopia grafenoaren efektu fototermikoelektriko indartsua du oinarri, zeinak THz-eko eremuetan sortutako beroa, baita plasmoiena ere, korronte bihurtzen baitu. Etorkizunean, grafenoa oinarri duten zirkuitu integratuetan plasmoiak detektatzeko ere erabil liteke efektu termoelektriko ahaltsu hori. Terahertzen fotokorrone-nanoskopiako teknika horrek beste zenbait aplikazio izan litzake plasmoien irudiak lortzeaz haratago, hala nola 2D material berrien, ohiko 2D elektroi-gasen edo nanoegitura erdieroaleen propietate optoelektronikoak nanoeskalan aztertzeko.

_{Rainer Hillenbrand eta Martin Schnell esperimentua egin duten nanoGUNEko laborategian.}

Solidoak dira material hiperbolikoak, eta metala balira bezala jarduten dira noranzko batean; bestean, berriz, isolatzaileak balira bezala. Orain arte, honetarako erabili izan dira material horiek: uhin-luzera oso baxuan irudiak proiektatzeko eta argia eskala nanometrikoan kontrolatzeko aukera ematen duten nanoegitura konplexuak eraikitzeko. Alabaina, material mota berri horien ahal guztia erauzteko, haien barruan argiak zer portaera duen aztertu eta ulertu egin behar da.

"Material hiperboliko baten barruan argiak duen uhin-luzera izugarriki laburra, horra esperimentuen zailtasun nagusia", azaldu du Rainer Hillenbrand Ikerbasque ikertzaileak, nanoGUNEko Nanooptika taldeko buruak. "Argia material horren barruan dagoenean —kasu honetan, boro nitruroaren barruan—, polaritoia deritzo higitzen den zera horri, non materialaren berezko bibrazioei egokitzen zaien argia".

Bi ahoko ezpata baten antzera jarduten dira polaritoiak. Alde batetik, oso bolumen txikietara konprimatzen dute argia. Argia eremu oso txikietan manipulatu behar den aplikazio ugaritarako balio du horrek; besteak beste, banakako molekulak detektatu eta identifikatzeko. Bestetik, teknika bereziak behar dira argiaren jarduera behatzeko bolumen hain txikian.

Espazioa eta denbora

Hona zer dioen Martin Schnellekin batera nanoGUNEn esperimentuak egin zituen Edward Yoxallek: "Polaritoi baten uhin-luzera hain txikia izaki, ezin dira erabili optika-ekipo 'konbentzionalak' (lenteak, kamerak, etab.) irudiak jasotzeko. Infragorrizko mikroskopio estandar batek baino xehetasun 1.000 aldiz txikiagoak ikusteko ahalmena duen mikroskopio berezi bat erabili behar da". Hamar nanometro besterik ez duten "objektuak" ikusten ditu mikroskopio horrek.

"Baina ez da espazio-bereizmena polaritoien jarraipena eginkizun konplikatu bihurtzen duen zera bakarra", dio Yoxallek. "Polaritoi bat nola higitzen den ikusi nahi bada, espazioan eta denboran aztertu behar da. Honela egin daiteke hori: argi-distira edo -pultsu oso laburrak igorriz, 100 femtosegundo besterik irauten ez dutenak, alegia (segundo baten milioiren baten milioiren bat baino laburragoak)". Distira horiek eta eremu hurbileko mikroskopio bat erabiliz, boro nitruroan barrena hainbat lekutatik igaroz ikus ditzakete polaritoiak ikertzaileek, eta haien abiadura neurtu.

Esperimentu horretan espazioari eta denborari buruz jasotako informazioaz baliatuta, polaritoiaren ibilbidea zehazki ikusi zuten zientzialariek, bai eta jokabide bitxi batzuk atzeman ere. "Material horretan, motelago higitzen da argia eta, gainera, "korrontearen kontra" higi daiteke, hau da, bere energia-fluxuaren kontrako noranzkoan mugi daitezke polaritoiaren uhinak", azaldu du Hillenbrandek.

"Zalantzarik gabe, polaritoia mugitzen den abiadura da emaitzarik interesgarrienetako bat", dio Yoxallek. "Argi geldoa ikertzeko interes handia dago, eta hori egiteko modu berri bat erakutsi dugu guk lan horren bidez". Egitura fotoniko konbentzionaletan, aplikazio-potentzial handia du argi geldoak detekzio- eta komunikazio-teknologietarako, argia-materia interakzioaren hobekuntza dela eta. Gailuak miniaturizatzeko lagungarri izan daiteke material hiperboliko horietan argiak iristen duen konpresio-maila izugarria.

NanoGUNEko Nanogailuen taldea proiektuaren bederatzi kideetako bat izango da. Bere ardura partzuergoko beste kideek emandako tinta erdieroale batekin transistoreak egitea, eta probatzea, da. Gailuen miniaturizazioaz ere arduratuko da nanoGUNE, hauekin gailu mugikorrak bezalako aplikazio elektroniko egiteko intentzioarekin. Horretarako, 297.600€ jasoko ditu, hiru urteko eperako.

Graphenea enpresak ere, 2010ean nanoGUNE eta inbertsore pribatuen artean sortutakoak, parte hartuko du proiektuan. Ikerketa talde kolaboratiboa europako sei kidek osatuko dute: Universidade do Minho-ko Algoritmi zentroak (Braga, Portugal); Valentziako Unibertsitateko ICMol institutuak; Technische Universität München unibertsitateak (Munich, Alemania); Katholieke Universiteit Leuven unibertsitateak (Lovaina, Belgika); Universität Wien unibertsitateak (Viena, Austria); eta University of Nottingham unibertsitateak (Erresuma Batua).

Europako Batasuneko FET-OPEN (Future and Emerging Technologies) proiektuek hasierako fasean dauden ikerlerroak babesten dituzte, teknologia berriak sorraraz ditzaketen ideietan oinarritutakoak. Ildo horretatik, EBren egitasmoak diziplina askotako zientzialari eta ingeniariak animatzen ditu zientziaren arloan aurrerabideak sustatzen dituzten ikerketa proiektuetan parte hartzera. Halaber, azpimarratzekoa da Europako FET-OPEN (Future and Emerging Technologies) programa deialdi oso lehiakorra dela; izan ere, aurkezturiko 643 proiektuetatik, soilik 24 (% 3,7) finantzatu dira Europa osoan.

Patenteak

Aurelio Mateo-Alonso proiektuaren koordinatzailearen arabera, hainbat propietatetako dimentsio biko materialen bidez tinta erdieroaleak garatzea “aurrerapauso garrantzitsua izango da gailu elektroniko ultrafinen hurrengo belaunaldirako material berriak sortzeko bidean; besteak beste, transistoreak, LEDak, eguzki zelulak eta fotodetektagailuak”. Ikertzaileek diotenez, gainera, 2D-INK proiektuaren aukera teknologikoak ikusita eta enpresa pribatu baten parte hartzeak, patenteak sortzea espero dela.

Bekak 3.000€koak dira proiektuak irauten duen epe osorako eta ezin dira helburu berbera duten beste laguntzekin bateragarriak. Interesa duten ikasleek aipatutako master titulazioetan izen emanda eta onartuak egon beharko dute laguntzak jasotzeko. Hautagaiek, esteka hau jarraituz proiektuaren eta bekak eskatzeko prozesuaren inguruko informazio guztia topatuko dute.

Bekez gain, beste titulazio ofizialetako master ikasleek ere nanoGUNEko ikerketa taldeen baitan master tesia egiteko aukera dute.

Hainbat kategoria eta azpikategoria bereizten dira, eta haietako bat da doktore-tesietan oinarritutako dibulgazio-artikuluena. Hain zuzen ere, aipamen berezia egin diote Estitxu Villamor ikertzailearen "Karga-garraiorik gabeko elektronika berria" izenburuko artikuluari; izan ere, Villamorrek ikertzen duen arloa "berez oso teknikoa delako" epaimahaiari aipatzeko modukoa dela iruditu zaio “gaia modu ulergarrian eta erakargarrian azaltzeko eta askorentzat urruna izan daitekeen gaia hurbiltzeko egin duen ahalegina”.

Normal
0




false
false
false

EU
JA
X-NONE

DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="276">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1">


















UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title">

UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis">
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid">

UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1">

UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference">
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title">

Villamorrek Injection, transport and manipulation of pure spin currents in metallic lateral spin valves izeneko tesia defendatu zuen 2014ko abenduan.

2015eko uztailean jasoko du saria Gobbik GEFESek antolatzen duen sinposioaren barruan. Ekitaldia Espainiako Fisikarako Errege Elkarteak antolatzen duen 25. biurteko topaketaren parte izango da. Alejandro Manjavacasek ere saria jasoko du ekitaldi honetan, berak Tesi Teoriko Onenaren saria irabazi baitu bere “Argi materiaren interakzioa nano-eskalan” ikerketagatik, Fisika Kimikoko "Rocasolano" Institutuan garatu zuena.

Gobbiren tesiak C60 fullereno molekulen eta metal ferromagnetikoen geruza finen konbinaketan oinarritutako gailu espintronikoen fabrikazioa eta karakterizazioa deskribatzen ditu. Ikerketa C60an oinarritutako bi gailu espintronikoetan zentratu da: spin balbuletan eta tunel efektuko transistore magnetikoetan. Tesiaren amaieran C60 fullerenoan ematen diren spinen garraioaren ikerketa zabalagoak egiteko gailu bat deskribatzen du.